Kamerdebat met staatssecretaris van Mobiliteit Etienne Schouppe

dd 16.4.2008. Interpellanten: Bart Laeremans, en dhr Van Baeselen.

03 Samengevoegde vragen van - de heer Bart Laeremans aan de staatssecretaris voor Mobiliteit, toegevoegd aan de eerste minister over "de spreiding van de geluidshinder in en rond Zaventem" (nr. 4580) - de heer Xavier Baeselen aan de staatssecretaris voor Mobiliteit, toegevoegd aan de eerste minister over "het dossier van de geluidsoverlast" (nr. 4051)  03.01 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, kort na uw aantreden hebt u reeds in uw kaarten laten kijken in verband met de spreiding van de geluidshinder op en rond de luchthaven van Zaventem. Volgens De Tijd van 5 april zou u er bij blijven dat er vóór 04.00 uur ’s ochtends geen vliegtuigen meer zouden opstijgen. Dat is een beetje verbazingwekkend omdat het binnen de meerderheid eerst in een andere richting ging. Het was helemaal niet duidelijk of dat een solostandpunt was. U zou ook elke nacht alle vluchten over eenzelfde zone sturen om de andere zones te sparen. De volgende nacht zouden ze dan over een andere zone vliegen. Ik heb daarover een aantal vragen.

Ten eerste, werd er ondertussen onderhandeld met DHL? Dat was immers een van de cruciale elementen. Wat is het standpunt van het betrokken bedrijf? Is het voor hen mogelijk dat er pas vanaf 04.00 uur wordt opgestegen? Vreest u niet dat er dan een overconcentratie is vanaf 04.00 uur? Tegen wanneer hoopt u een akkoord met de betrokken maatschappij rond te hebben?

Ten tweede, wat is het plafond van het aantal nachtvluchten dat voor ogen wordt gehouden? Tegen wanneer zal dit worden ingevoerd? Werd hierover overleg gepleegd met het Vlaams Gewest, dat uiteindelijk verantwoordelijk is voor de milieuvergunning? In welke mate is het aantal nachtvluchten vandaag reeds verminderd? Ik kan u zeggen dat wij zeker voorstander zijn van een verlaging van het plafond, zoals reeds een tijdje was aangekondigd.

Ten derde, hoeveel vluchten zouden er dan gemiddeld per nacht overblijven in de week en in het weekend?

Ten vierde, hoe ziet u deze concentratie per zone concreet? Betekent dit dat elk van de zes startbanen om de beurt gebruikt wordt? Zou er dan binnen elke zone gespreid worden of juist niet? Zou er puur rechtdoor gevlogen worden of uitgewaaierd worden binnen elke zone? Kunt u dat verduidelijken? Aangezien er doorgaans gedurende zes nachten gevlogen wordt, zou dit systeem dan leiden tot één luidruchtige nacht per zone per week?

Ten vijfde, op basis van welke principes zal de geluidshinder verdeeld worden overdag en in het weekend? Zou men de hinder op dat moment op een billijke wijze spreiden door een voldoende afgewisseld baangebruik en een gelijkwaardige behandeling tussen de banen, onder andere wat betreft de windnormen, want op dit moment is er daar nogal wat verschil?

Ten zesde, hoe ver staat het met de gesprekken met de Gewesten? Wordt het principe eindelijk aanvaard dat de geluidsnormen gelijkgeschakeld moeten worden? Zijn de Gewesten bereid een eerlijk deel van de lasten op zich te nemen zodat allerlei onredelijke omleidingroutes, zoals die vandaag nog bestaan en die u ook wel kent, voortaan kunnen vermeden worden?

Ten zevende, momenteel worden er naar verluidt voorstellen uitgewerkt door een aantal technici in een werkgroep. Welke personen of instanties behoren tot deze technische werkgroep?

Ten achtste, wat wordt er concreet bedoeld met het onafhankelijk instituut dat instaat voor de objectivering van de geluidsdrukniveaus? Kunt u dat even toelichten? 

03.02 Staatssecretaris Etienne Schouppe : Mijnheer de voorzitter, ik zal voor een stuk ook antwoorden op de vragen van de heer Baeselen. Pour répondre à la question posée par écrit par M. Baeselen, le problème des nuisances sonores peut être abordé sous l’angle d’une répartition équitable des nuisances, d’une diminution de la production de bruit et d’une atténuation de la gêne ressentie par les riverains. Personnellement, je suis convaincu que les trois approches sont valables et qu’elles doivent être utilisées ensemble, bien que ce soit seulement la première qui ait été analysée sérieusement par le passé. Il s’agit effectivement d‘essayer de mieux répartir les nuisances en concertation avec l’ensemble des partenaires concernés et de trouver le moyen de réduire les nuisances sonores produites et perçues. 

Mijnheer Laeremans, in feite heeft de interimregering de bakens uitgezet voor een duurzame oplossing van het probleem van de lawaaihinder van het luchtverkeer rond Brussels Airport. Ik zal het woord niet gebruiken dat voor dat dossier door sommige van mijn voorgangers werd gebruikt; het is een zeer moeilijk en delicaat dossier, omdat de enen zeggen dat er 100.000 mensen rechtstreeks bij betrokken zijn en anderen spreken van 500 of 600.000 mensen die er rechtstreeks of onrechtstreeks, of alleszins occasioneel hinder van hebben. Vanaf het ogenblik dat de mensen mondig geworden zijn ten aanzien van het dossier, is het alleen maar door rekening te houden met de klachten, dat wij tot een oplossing kunnen komen.  De eerste fase die door de interim-regering werd beslist, betreft de onderhandelingen met DHL en de andere cargomaatschappijen over de invoering van een stille periode tijdens de nacht. U zult zich herinneren dat de heer Leterme met mij gesproken heeft over de mogelijkheid van een stille periode van vier uur te bereiken, op basis van de vaststellingen die men deed toen Brussel nog de hub van DHL was voor heel West-Europa. Ondertussen stellen wij vast dat, door het anders organiseren van de trafiek, nu dat Leipzig operationeel is en dat Brussel een subhub is geworden, het schema van de vluchten totaal veranderd is. Er zijn veel minder vluchten. U woont er kort genoeg bij om het te weten. De vliegtuigen die vroeger geconcentreerd waren in de late avond, de voornacht en dan in de vroege ochtend en de voormiddag, die komen nu op de meest onverwachte momenten binnen de periode van vier uur, die Yves Leterme vroeger had geciteerd.  Dit betekent dat de onderhandelingen die thans aan de gang zijn met DHL, moeten gevoerd worden op basis van die nieuwe vaststellingen die wij theoretisch kunnen doen sedert 1 april, in de feiten vanaf 8 of 9 april. Wij hebben nog maar een ervaring van een week over het nieuwe vluchtschema dat DHL toepast. Het is op basis van de nieuwe resultaten en de vaststellingen die wij nu doen, dat wij het baangebruik herbestuderen en dat wij met DHL negociëren.

Wij gaan niet alleen het baangebruik, maar ook het routegebruik dat er moet op volgen, aanpassen. Dat leeft immers in de geest van de mensen. Degenen die het dossier volgen en kennen spreken over de banen 25R, 20/02, 07, enzovoort. Wat betreft de hinder voor de mensen is van groter belang de route die gevolgd wordt eens een vliegtuig in de lucht is. Daar ligt de bron van ergernis. Die zit vooral in de routes, niet in het baangebruik op de luchthaven maar in de gevolgen daarvan bij de uitwaaiering van de vliegtuigen zodra die in de lucht zijn. Wij zullen wat dat betreft, op basis van het nieuwe vliegschema van DHL en op basis van de uitwaaiering zoals die in het verleden schering en inslag was, met een groep van technici, waarin de mensen van het Directoraat-Generaal van de Luchtvaart en van Belgocontrol zitten, nagaan hoe het doorvliegen op die verschillende routes goed georganiseerd kan worden. Het is derhalve op dit ogenblik niet mogelijk te zeggen hoe de verdeling precies zal moeten gebeuren. Voor overdag, tijdens de week, is er eigenlijk weinig ruimte om echt te discussiëren over het baangebruik op de luchthaven, wegens de capaciteitsvereisten. In de daluren echter, vooral in het weekend, moeten er ongetwijfeld mogelijkheden zijn om alternatieve baanconfiguraties te gebruiken. U weet dat wij gezamenlijk inzake het preferentieel gebruik van de banen 25L en 20 op zaterdagnamiddag, sinds het begin van dit jaar een toetsing uitvoeren om na te gaan welke de gevolgen daarvan zijn voor de bewoners. En ce qui concerne la diminution des nuisances et la question de M. Baeselen, force est de constater que la délocalisation partielle de DHL crée quelques opportunités, malgré les répercussions fâcheuses sur le plan social du transfert de certaines activités de Zaventem à Leipzig. Des possibilités apparaissent pour diminuer progressivement les quotas individuels du bruit des avions. Je ne sais pas sur quelle période cela pourrait être étalé. DHL parle d’une période de cinq ans, mais je pense que nous devons aller plus vite.  Il faut également utiliser ce transfert d’activités pour obliger DHL à réduire de façon permanente le nombre de mouvements nocturnes. À la lumière de ce que nous venons de constater, nous réfléchissons sérieusement à la possibilité d'interdire dans un délai raisonnable, parce qu’il faut donner à DHL la possibilité d’acquérir ou de louer des avions appropriés, les avions les plus bruyants la nuit, voire même le jour. U kent de meest luidruchtige toestellen. Dat is niet alleen de Boeing 747. Voornamelijk de MD-11 zet voor de nachtvluchten het meest kwaad bloed bij de inwoners in de ruime regio.  De onderhandelingen met DHL zijn momenteel aan de gang. Wij zijn nog geen onderhandelingen met de Gewesten gestart, omdat wij van oordeel zijn dat wij eerst zelf moeten proberen om maximaal DHL voor haar verantwoordelijkheid te plaatsen en tegelijkertijd ook onze verantwoordelijkheid te nemen om alles te doen wat kan gebeuren om in elk geval een reeds zo gunstig mogelijk effect te hebben, alvorens wij de resultaten van deze onderhandelingen met de Gewesten te bespreken om na te gaan welke oplossing zij mee kunnen bekrachtigen om op een duurzame manier de exploitatie van de luchthaven te verzekeren en in zekere zin de ecologie, economie en woonkwaliteit rond de luchthaven te verzekeren. Op uw laatste vraag moet ik u antwoorden, dat zal u geenszins verbazen, dat er momenteel geen vertrouwen is in de cijfers en de geluidsniveaus die door de verschillende belangengroepen worden aangevoerd.

Dat is de reden waarom wij voorstander zijn om een onafhankelijk instituut te belasten met het verzamelen van de geluidsgegevens op een transparante en onafhankelijke manier, ze te verifiëren en ze ook te communiceren. Om dat te bereiken, zullen wij te gelegener tijd ook een passende onderhandeling met de Gewesten moeten voeren.

Mijnheer Laeremans, ik heb akte genomen van uw verschillende gedetailleerde vragen. Ze zijn momenteel in bespreking, maar wij zijn in de onderhandelingen met DHL nog niet ver genoeg gevorderd om nu reeds te kunnen zeggen wat zal worden beslist. Onthoud nu reeds dat de vermindering van het aantal vliegtuigen sowieso een feit zal zijn. Dat is inherent aan de andere organisatie van DHL. Onthoud ook dat van onzentwege zwaar zal worden gehamerd op het gebruik van toestellen met een quota count dat lager is dan het quota count dat wij momenteel hanteren. Onthoud ook dat wij in elk geval zullen proberen, zodra wij voldoende zicht hebben op de exploitatienoden en de mogelijkheden van verschuiving, om zoveel mogelijk in de week en zeker in de weekends ernaar te streven dat de inwoners die in het verlengde van welbepaalde assen van de piste wonen, vooral voor het opstijgend verkeer, tenminste vier en als het enigszins kan vijf rustige nachten zouden hebben. Dat is mijn streefdoel. Dat is mijn uitgangspunt. Zullen wij daarin slagen zonder een sociaal bloedbad te moeten maken? Dat weet ik niet, maar in elk geval is het mijn bedoeling, in de lijn van hetgeen Yves Leterme heeft vooropgesteld toen hij de verantwoordelijkheid had over Mobiliteit, en rekeninghoudend met de gewijzigde exploitatievoorwaarden en exploitatiestructuur van DHL, op dat pad verder te gaan, om de omstandigheden voor de bewoners rond de luchthaven beter te maken dan in het verleden het geval was.

 03.03 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Mijnheer de staatssecretaris, ik dank u voor uw vrij uitvoerig antwoord. Wat u nu zegt, is in elk geval al heel wat anders dan de ophefmakende verklaringen die wij konden lezen op de website van De Tijd op 5 april. U ging er toen vanuit dat er sowieso vóór vier uur niet meer kon worden gevlogen en dat DHL blufpoker speelde. Vandaag is uw taalgebruik anders. Blijkbaar hebt u voor uw beurt gesproken. Wij zullen die gesprekken afwachten. Blijkbaar bent u nu ernstig aan het onderhandelen met DHL. Ik hoop dat u tot een goed vergelijk kunt komen, ook voor het voortbestaan van een beperkt aantal nachtvluchten.

U hebt niks gezegd over een plafond. Ik denk dat wij naar een ernstige verlaging moeten gaan, dat er geen andere firma’s kunnen komen die het verschil zouden opvullen, want dan staan wij even ver als vroeger, en dat een beperkt aantal nachtvluchten kan worden verzoend met de leefbaarheid van de omgeving. U bent ook al wat voorzichtiger inzake de spreiding volgens de verschillende banen. U blijft wel hopen dat u in die richting kunt gaan. Mijnheer de staatssecretaris, er zijn zes banen. In één nacht wordt er bijna niet gevlogen. Als wij het eerlijk verdelen, dan hebben de mensen die in het verlengde van een baan wonen per week één nacht ernstig last en voor de rest niet meer. Dat lijkt mij een billijke verdeling.

 In elk geval vind ik het positief dat u in dat interview hebt gezegd dat u zich afzet tegen NIMBY-gedrag, tegen mensen die niets boven zich willen. Dat vind ik in elk geval belangrijk en wij zullen dat ook als criterium blijven gebruiken, zoals wij dat trouwens ook in het verleden steeds hebben gedaan. Ik hoop werkelijk dat u naar een billijke spreiding streeft en dat u iedereen zijn rust kan gunnen. In dat opzicht vind ik het laatste debat dat wij hebben gehad met minister Leterme, en vooral ook de vragen daaromtrent vanuit Brussel, een zekere ongerustheid heeft teweeggebracht, omdat sommigen zeiden dat het ernaar uitziet dat Brussel er nog beter aan toe is, dat Brussel nog meer zou worden ontzien en dat de fameuze route-Chabert, of wat er nog van overbleef, helemaal zou verdwijnen.

Ik hoop, mijnheer de staatssecretaris, dat u erin slaagt ervoor te zorgen dat er gelijke geluidsnormen komen en, tegelijkertijd, dat Brussel zijn deel draagt in de lasten. Brussel heeft enorm veel voordeel bij het bestaan van de luchthaven, wat werkgelegenheid en economie betreft. De luchthaven is de motor van het economische leven van Brussel, maar Brussel moet ook een deel van de hinder dragen, zowel ’s nachts als overdag.  U zegt dat er overdag niet veel mogelijkheden zijn om te spreiden. Er moet ook overdag worden vermeden dat er grote omwegen worden gemaakt en er moet ook zoveel mogelijk rechtdoor of richting bestemming worden gevlogen. Dat is voor iedereen beter. Trouwens, hoe minder bochten men maakt, hoe minder lawaai er is. Ik denk dat u dat zeker mee in het oog moet houden. Wij blijven ijveren voor een eerlijke en billijke spreiding, zowel overdag, ’s nachts als in het weekend. Wij geven u op dat vlak enig krediet, net zoals wij dat met alle ministers hebben gedaan in het begin. Wees er echter van overtuigd dat wij dit nauwgezet in het oog blijven houden.

 03.04 Staatssecretaris Etienne Schouppe : Mijnheer de voorzitter, ik wil de aandacht van de heer Laeremans op het volgende vestigen. Hij zegt dat er in feite drie pistes en zes mogelijkheden zijn. Uiteraard moet met de wind rekening worden gehouden. Er moet echter ook rekening worden gehouden met de technische uitrusting. U volgt het dossier van voldoende nabij. U weet dat de baan 7L geen taxiweg heeft en alleen maar kan worden gebruikt bij een gering verkeersvolume. U weet dat de piste 25L geen taxipiste heeft en dat piste 7L geen ILS heeft. Dat betekent dat er bij oostenwind noodgedwongen altijd moet worden geland over het Zoniënwoud, Sint-Pieters-Woluwe, Wezembeek-Oppem en Kraainem. Dat betekent automatisch een zware belasting voor de inwoners van die gemeenten. Als men zegt dat er zes pistes zijn, moet men rekening houden met de aard van de uitrusting en moeten wij dat element mee in beschouwing nemen wanneer wij onze globale evaluatie maken. 

03.05 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Ik ben het er volledig mee eens. Geen enkel voorstel houdt de perfectie in zich en zal altijd moeten worden gekoppeld aan een aantal compensaties. Daar ben ik het mee eens. Wat echter de uitrusting van de banen betreft, denk ik dat er minder problemen zijn. Het ILS heeft alleen te maken met het landen. Het opstijgen kan van op zes verschillende banen. Baan 7L heeft inderdaad geen taxibaan en kan alleen maar worden gebruikt voor het opstijgen bij geringe trafiek. Precies ’s nachts zijn er heel weinig vluchten en kunnen alle zes banen worden gebruikt mits rekening wordt gehouden met de windproblematiek. Ik vergat nog te zeggen dat een billijke spreiding over de banen ook betekent dat de banen op een gelijkwaardige wijze worden behandeld, ook wat de windnormen betreft. Op dit moment wordt een vrij willekeurig onderscheid gemaakt. Als er nu toch minder nachtvluchten zijn, moet u ervoor zorgen dat de windnormen voor alle banen gelijk zijn. U weet dat alle banen op de luchthaven wel degelijk behoorlijk kunnen worden gebruikt, zodat we daadwerkelijk tot een behoorlijke afwisseling kunnen komen. Ik hoop dat we de komende maanden op een redelijke en een eerlijke aanpak mogen rekenen.

Le président: Je clos la discussion car il s'agissait d'une simple question et non d'un débat. Le sujet est intéressant et nous aurons l'occasion d'y revenir. Het incident is gesloten.