De situatie
Op 21 maart 2006 werd de Belgische Staat veroordeeld tot dwangsommen van 25.000 EUR per dag wegens het overbelasten van inwoners uit Diegem, Vilvoorde, Grimbergen, Meise en Wemmel in vergelijking met andere omwonenden rond de luchthaven.
De Minister van Mobiliteit, Renaat Landuyt, kondigde vervolgens aan “...maximaal te gaan spreiden”.
“Ik mag van de Raad van State”, aldus Landuyt. Daarmee verwees hij naar het recente advies over de vliegwet dat zegt dat de minister op eigen houtje mag handelen en zijn eigen bevoegdheden niet moet inperken in afwachting van een samenwerkingsakkoord tussen de gewesten: een akkoord tussen het Vlaams Gewest en het maximaal vliegtuigvrije gemaakte Brussels Gewest dat niet gehaast is zijn gepriviligeerde status op te geven.
De weg naar het doel lag vrij. Een betere verdeling tussen het Brussels Gewest en Vlaanderen werd opnieuw mogelijk. Landuyt had perfect kunnen scoren met volgend drie stappenplan.
De eerste stap zou een einde maken aan een aantal snel te verhelpen onevenwichten.
Onmiddellijke verbeteringen te realiseren door:
- het verbod op omleidingsroutes,
- het gebruik van routes die rechtstreeks naar bestemming gaan,
- gebruik te maken van baan 20 voor dagvertrekken tijdens kalme perioden in de week,
- het invoeren van windnormen die voldoen aan de internationale regels (ICAO):
maximum 5 knopen rugwind en maximum 15 knopen zijwind, windstoten
inbegrepen,
- voldoende hoog te stijgen alvorens bochten in te zetten.
Stap twee zijn verbeteringen waarvoor iets meer tijd nodig is.
Op korte termijn kunnen de verbeteringen aan het baangebruik worden doorgevoerd, die reeds sinds 2003 beschreven zijn in nota’s van BIAC en Belgocontrol aan de toenmalige minister van Mobiliteit. Ook de werken in augustus 2004 maakten duidelijk dat een veel gevarieerder baangebruik mogelijk is. Voeg daarbij meer en beter gespreide routes die overbelasting tegengaan en die door vertrekken vanaf verschillende banen zorgen dat niet over steeds dezelfde mensen gevlogen wordt.
Afsluiter vormen de investeringen op de luchthaven, waarvan al lang aangetoond is dat zij de evenwichtige verdeling van landingen en vertrekken verder kunnen verwezenlijken.
Deze verbeteringen op lange termijn vormen het eindstadium van de gelijke behandeling van omwonenden en vereisen
- het vrijmaken van fondsen,
- het doen van aanbestedingen voor de verlenging van de taxibaan van baan 25L en
- het aanbrengen van gelijkwaardige ILS systemen op alle banen waaronder installatie van ILS systemen op de banen 07R en 07L..
Alleen deze drie stappen kunnen de juridische rust garanderen die de politiek nu via een belachelijke vliegwet met geweld probeert op te leggen. Geen enkele actiegroep die na een bovenstaande beslissingen van de Minister van Mobiliteit nog in staat zal zijn met goed gevolg een gerechtelijke procedure aan te spannen tegen de Belgische Staat.
Wat deed de minister van Mobiliteit concreet in zijn 62 pagina’s tellend document?
Boven Diegem stegen in 2005 niet minder dan 84,8% van de dagvertrekken en 43,5% van de nachtvertrekken op. De inwoners uit de andere noordrandgemeenten worden geconcentreerd overvlogen door de helft van deze dagvertrekken, en 77% van de nachtvertrekken die - om het Brussels Gewest te mijden - in een scherpe bocht naar rechts afdraaien op onverantwoord lage hoogte met extra lawaai en meer pollutie tot gevolg. Gemiddeld vertrekken er per week overdag 2250 vliegtuigen
De beslissing van de minister komt erop neer dat in de periode van zaterdag tussen 15 uur tot zondag 17 uur gemiddeld 243 vliegtuigen vanaf baan 20 over de Vlaamse oostrand vertrekken. De resterende 273 weekendvertrekken blijven voorbehouden voor de vertrekzone van baan 25R en de noordrand.
Op zaterdag tussen 15u en 23u dienen de vliegtuigen ipv vanaf baan 25R nu te vertrekken vanaf baan 20. Deze moeten evenals in de noordrand onmiddellijk bochten maken om het Brussels Gewest te vermijden en voornamelijk de Vlaamse gemeenten in de oostrand te overvliegen.
Dit baangebruik is reeds tweemaal geschorst door de Raad van State wegens concentratie in het weekend.
Voor de dag is er geen enkele wijziging tijdens de weekdagen. Op maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag blijven alle vliegtuigen vertrekken vanaf dezelfde baan, met exact dezelfde geconcentreerde- en omleiding routes als vandaag.
Voor de nacht is er ook geen enkele wijziging, noch in baan- noch in routegebruik en/of routebepaling.
De zware overbelasting van de omwonenden waarvoor de Belgische Staat veroordeeld is op 21 maart 2006, blijft voortbestaan.
Aan de windnormen die hoger liggen dan wat internationaal als veilig wordt beschouwd en waardoor de inwoners van de Noordrand niet alleen bij (zuid)westenwind maar ook tot 7/20 knopen (noord)oostenwind worden overvlogen, wordt ondanks de felle veiligheidskritiek van de BeCA-piloten niets veranderd.
Het venijn zit in de staart. De Minister van Mobiliteit schaft “...als compensatie voor de oostrand” het nochtans logische omkeringsprincipe af. Dat principe zorgt voor het omwisselen van de baanrichting wanneer de baan omwille van de wind niet in de voorziene richting kan worden gebruikt, waardoor de volgens het spreidingsplan te belasten zone toch haar vliegbewegingen krijgt, zij het dan de minder luidruchtige landingen in plaats van vertrekken.
Deze landingen kunnen niet over de Vlaamse oostrand worden gestuurd omdat deze Vlaamse regio - behalve aan het uiteinde van de baan 02 - niet in het verlengde van een baan ligt. Ze zijn bijgevolg ten laste van de in het verlengde van de baan 02 gelegen Brusselse oostrand, die furieus elk gebruik van deze baan afwijst.
De afschaffing van het omkeringsprincipe zorgt ervoor dat de Brusselse oostrand in het weekend maximaal wordt gespaard, wat ten laste komt van de vertrekzone 25R, de noordrand en de zones in het verlengde van de landingsbanen 25R en 25L.
De extra belasting is niet alleen voor de zaterdag maar ook voor de zondag.
Immers: baan 20 mag overdag alleen worden gebruikt met tegenwind. Gedurende 32% van de tijd is er rugwind. Waar vroeger als gevolg van het omkeringsprincipe baan 02 werd gebruikt voor vertrekken, moet hiervoor vanaf 1 mei op zaterdag en zondag worden overgeschakeld naar baan 25R. Omdat deze mag gebruikt worden tot 7 knopen rugwind (2 knopen meer dan het internationaal toegestane maximum van 5 knopen), is ze gedurende 87% van de tijd bruikbaar.
Samen met de afschaffing van het omkeringsprincipe geeft dit 28% extra belasting voor baan 25R op zaterdag en zondag.
Op zondag komen er door de afschaffing van het omkeringsprincipe 34 vertrekken bij voor de omwonenden waarvan het hof van beroep op 21 maart oordeelde dat zij onevenredig zwaar belast zijn in vergelijking met de andere omwonenden van de luchthaven. De aanvankelijke “winst” van 78 vertrekken wordt voor hen op zaterdag door het afschaffen van het omkeringsprincipe teruggebracht naar 56 vertrekken.
In totaal “verbetert” de situatie voor de omwonenden in Diegem met maximaal 22 vliegbewegingen per week, voor de noordrand met 11 vliegbewegingen per week.
De situatie in de Vlaamse Oostrand “verslechtert” met 22 vertrekken.
Er is een verdere verbetering met 34 landingen voor de Brusselse oostrand, gelegen onder de landingsbaan 02 die nu nog minder gebruikt wordt.
De eindafrekening.
Gemiddeld vertrekken er per week overdag 2250 vliegtuigen. Na de beslissing van de Minister van Mobiliteit vertrekken er daarvan 187 vanaf baan 20 over de oostrand. De resterende 2063 vertrekken vanaf baan 25R over Diegem en daarvan zijn 1032 dagvertrekken per week ten laste van de noordrand.
Aan de nachtvertrekken wijzigt niets: gemiddeld 78 nachtvertrekken per week daveren over Diegem, 60 daarvan bulderen de noordrand wakker.
Minister Landuyt heeft met zijn 62 bladzijden tellende beslissing een wijziging aangebracht aan 0,5% van de vliegbewegingen ten “voordele” van omwonenden die in 2005 overmatig belast werden met 84,8% van de dagvertrekken en 43,5% van de nachtvertrekken.
Men mag verwachten dat de RvState het verzoek zal krijgen het opstijgen op zaterdag opnieuw te schorsen en dit zal inwilligen. Na schorsing houden de omwonenden van de Noordrand een extra belasting van 34 weekendvertrekken per week over.
Minister Peeters van het Vlaams Gewest heeft zijn ontgoocheling reeds laten blijken over het gebrek aan een evenwichtige en billijke spreiding, voldoende lange rustperiodes en een juridisch stabiel kader. Vlaanderen wil dat Brussel meer vliegtuigen voor zijn rekening neemt.
Vertegenwoordigers van de 3201 inwoners uit de noordrand die gelijk kregen van de rechtbank hebben de minister voorgestelde samen te overleggen. Immers, wanneer twee partijen in een geschil verwikkeld zijn, en één van beide partijen wordt veroordeeld tot dwangsommen dan is overleg om tot een oplossing te komen een belangrijke stap in de goeie richting.
De Minister van Mobiliteit heeft dit voorstel tot op heden nog (?) niet beantwoord.
Daedalus
23.4.2006